Yaşanan büyük yıkımda kayıtlarına göre 470 esnafı da kaybettiklerini belirten Duranay, "Bu deprem sürecinde havalar çok soğuk olduğu için vatandaşlarımız canını, evini ve malının kaybetmenin yanı sıra çaresizlik içerisinde bir sıkıntıya girdi. Tabii toparlama sürecine girerken devletimiz, hükümetimiz, koordinatör valilerimiz, bakanlarımız, Adıyaman’a yardım kuruluşları buraya gelerek bir planlama yaptı. Bu planlamada hem enkazların kaldırılması hem de esnaflara iş yerlerinin tekrar yapılması konusunda geçici yerler planlandı." dedi.
Bu plan çerçevesinde kent merkezinde 9 nokta belirlenerek 420 esnafı buralara yerleştirdiklerini ifade eden Duranay,"Tabii bu yeterli miydi? diye sorarsanız değildi. İş yeri yıkılmış ve kendi yerinde iş yapmak isteyen esnafımıza bireysel konteyner ihtiyacı oldu. Sayın valimizle görüşerek kademeli olarak bireysel konteyner vermeye çalıştık. Tabii bu arada, Adıyaman’ın değişik noktalarında yaşam konteynerleri de yapıldı. Konteynerde yaşayanların ihtiyaçlarını gidermek için o yaşam konteynerlerinin içine iş yerleri yapıldı. Bunları da aşama aşama teslim ettik. Fakat, şu anda bizim en büyük sıkıntımız iş yeri yıkılan ve bu kurada çıkmayıp bekleyen esnaf sanatkarımızın sayısının çok olması. Bu konuda sıkıntılar hala devam ediyor.” diye konuştu.
Adıyaman’ın geçen haftadan itibaren Cumhurbaşkanı’nın imzasıyla sanayi bölgesi ilan edildiğini belirten Duranay, şöyle devam etti:
Biliyorsunuz Adıyaman’ın 4 tarafı tarım arazisi. Hazine arazisi kıtlığından dolayı bir türlü orta ölçekli diye tabir ettiğimiz sanayi siteleri yapılmadı. Fakat, bu depremden sonra Cumhurbaşkanımızın imzasıyla bir bölge orta ölçekli sanayi bölgesi ilan edildi. Bilim ve Teknoloji Bakanlığımız bünyesinde iş yerleri yıkılan küçük imalatçı esnafımıza yönelik tahsis etmek üzere talepleri topluyoruz. Uzun vadeli mağdur olan esnaflarımıza tahsis etmek üzere Adıyaman’da orta ölçekli sanayi sitelerimiz planlanıp yapılırsa; ortada kalan esnaf sanatkarlarımız mesleklerini icra edebilir bu da Adıyaman’a bir yatırım ve güzellik katar. Bunun da beklentisi içerisindeyiz.
Deprem bölgelerinde deprem olduktan sonra bakanlık 250 bin lira limit arttırdı. Diyelim ki, siz Esnaf Kefalet Kredi Kooperatifinden bir kredi çekmiştiniz. Bu kredinin üzerine 250 bin lira daha çekebiliyorsunuz. Fakat çok sıkıntılar yaşadık. O krediye ulaşabilmek için hem kefil hem ipotek istendi. Adıyaman’da da kefili nerede bulabiliriz ipoteği nerede temin edebiliriz? Kredi desteği bu şekilde devam etti ve sonra limitler düşürüldü. NACA konuna göre bazı limitler belirlendi. Esnafımız çoğunluğu zaten Esnaf Kefalet Kredi Kooperatifine borçlu olduğu için sıkıntı çekti. Müracaat ettiğimizde ise limit düşmüş ve krediye ulaşmakta sıkıntı çekiyoruz. Bu konuda deprem bölgesinde yaşayanlara destek olunması, şartların biraz esnetilmesi gerekiyor. Bu kredileri çeken esnafımızın birçoğu vefat etti, tabii bu krediler yasa ile silindi ama diğer esnafın sermayeye ulaşabilmesi için o krediden faydalanması lazım. Şartlar böyle devam ettikçe kefil bulmakta ve ipotek vermekte zorlanıyoruz. Deprem bölgesine özel daha geniş, uzun vadeli bir kredinin planlanması gerekiyor.
"Konteyner kentlerde zincir marketler yerine bizim esnaflarımız yer almalıydı"
Deprem sonrası bakanların ardı ardına kentte geldiğini ve burada günler geçirdiğini anımsatan Duranay, sorunu iletmelerine rağmen konteyner kentlere esnaf yerine zincir marketlerin girdiğini söyledi.
Konteyner kentlerde esnafın daha güzel işlere imza atabileceğini yetkililere ilettiklerini kaydeden Duranay, “Adıyaman’ın her bölgesinde esnaf sanatkarımız hasar gördü, yaşam konteyner kentleri yapılırken bizim yerel esnafımıza kendi gücünüzle market açabilirsiniz bu bölgede ihtiyaç var denilseydi biz zincir marketlerden daha çabuk daha güzel iş yerleri yapardık. Fakat, zincir marketler geldi, gelişi güzel o konteyner kentlerinin yerine, gözüne kestirdikleri yere rastgele iş yerleri açtılar. Tabii ki bu bizim yerel esnafımızı zora soktu, zaten esnaf yerle bir olmuş malları binaların altında kalmış, zarar görmüş bir de üstelik onların burada ticaret yaptıkları an bizim yerel esnafımızın halini düşünün. Gerçekten zor durum. Bizim temennimiz bu konteyner kentlerinin içine zincir marketler yerine bizim yerel esnafımız için yer ayrılmasıydı. Maalesef yaşam konteynerlerinde iş yerleri yapılıyor ama zincir marketler olduğu için bizim o küçük esnaf sanatkarımız orada nasıl iş yapacak o da düşündürüyor bizi. Biz o zincir marketlerle ne rekabet edebiliriz ne de esnafımızı ayağa kaldırabiliriz.
Konteyner kentlerde iş yerleri tahsis edildi. Elektrik, alt yapı ve hava çok sıcaktı. Bunları biz bu şekilde teslim ettiğimiz için esnaf kendi gücüyle gidip hem aboneyi hem klimayı alamadı, esnaf gerçekten zor durumda. Durumu valiliğimizle görüştük, kısa zamanda iş yerlerine el atılırsa o en azından esnafımız orada rahat bir şekilde işini yapabilir, bu konuda biraz sıkıntımız var. Daha önce bu 9 noktada yapılan çalışmalarda gönüllü olarak belediyelerimiz, valiliklerimiz işlerini yaparken elektriği devletten kullandılar, tabii ki o zaman ihtiyaç olduğu için imkanlar tanındı fakat, şu anda yaşam konteynerlerindeki iş yerlerine hem elektrik aboneliği hem su aboneliği verilirse esnafımız orada daha rahat bir şekilde iş yapabilecektir." İfadelerini kullandı.
Adıyaman’ın eski yerleşim yerlerine esnaf için güzel iş yerleri yapılabileceğini dile getiren Duranay, konuşmasını şöyle tamamladı:
“Adıyaman’ın eski yerleşim bölgesine ve eski mahallelerimize kalıcı konutlar, kalıcı iş yerleri yapılırken sokakların ve caddelerin biraz daha genişletilip esnafımız için güzel iş yerleri yapılabilir, mülk sahiplerinin önü açılırsa mevcut merkezde dediğimiz 4-5 tane mahallemizi doğru bir şekilde planlayıp güzel bir imar planıyla esnafımızın tekrar oralarda iş yapmaları sağlanabilir. Eski mahallerimizin sokakları çok dar, eski mahalledeki evler çok eski. Bunları kamulaştırıp güzel bir imarla Adıyaman’ın eski yerleşim bölgesini yenilemek lazım. Esnafımız kalıcı olarak oralarda yerleşip kendi işlerini icra edebilmeleri için Adıyaman’ı turizmle, ticaretle ve yöresel ürünlerimizle tanıtmamız lazım. Bunlar hep birbirlerine bağlı şeyler bu planlamayı güzel yapıp Adıyaman’ımızı tekrar cazibeli haline getirmeliyiz. Milletvekillerimiz, valilerimiz, vekillerimiz ve bakanlarımızla birlikte çalışıp eski yerleşim bölgelerine çalışma yapıp tekrar güzel çarşılar yapmak durumundayız. Yoksa eskisi gibi bu imarı devam ettirmek çok yanlış olur. Bu konuda güzel projeler yapıp çalışmamız gerekiyor. İstanbul’da bir tanıtım yapılacak. Esnafımız bu konuda çok mağdur. Esnafımızın burada mağdur olduğunu oradaki Adıyamanlı hemşerilerimize göstermeliyiz. Belki yöresel ürünlerimizi götürüp satabiliriz, Adıyamanlı halkımızla buluşup depremin hissiyatını üzerimizden nasıl atlatabileceğimizi konuşabiliriz. Adıyaman depreminin enkazı, esnafın sıkıntıları varken orada açılış yapmak şık olmaz. Arkadaşlarımızın da düşüncesi bu şekilde, İstanbul’da buluşmak, kaynaşmak, tekrar dertleşmek Adıyaman’a tekrar bir fayda getirir diye düşünüyorum.”
Kaynak : PHA