Bir dizi çalışma toplantısı için Adıyaman’da bulunan CHP’nin Gölge Milli Eğitim Bakanı ve Eğitimden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Suat Özçağdaş Besni'de CHP İlçe Başkanlığı'nı ziyaret etti. Ziyarette, CHP Besni İlçe Başkanı Asım Öcal tarafından, Gölge Bakan Özçağdaş'a eğitimin geleceği için kritik tespit ve önerilerin yer aldığı bir rapor sunuldu.
Eğitim İş Besni Temsilciliği, Türkiye genelinde eğitimde yaşanan sorunları ve özellikle depremin etkilediği bölgelerdeki mevcut durumu gözler önüne seren ayrıntılı bir rapor hazırladı. Bu rapor, CHP Besni İlçe Başkanlığı'nda, İlçe Başkanı Asım Öcal tarafından CHP Gölge Milli Eğitim Bakanı Suat Özçağdaş’a sunuldu. Ziyaret kapsamında yapılan görüşmelerde, eğitimde karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların ülke kalkınması üzerindeki olumsuz etkileri derinlemesine ele alındı.
"Raporda Ele Alınan Başlıca Eğitim Sorunları"
1. Nüfusun Eğitim Üzerindeki Olumsuz Etkisi:
Raporda, Türkiye’nin genç nüfus yapısının eğitim üzerindeki baskısı ve bu durumun eğitime olan talebi artırarak mevcut eğitim hizmetlerinin yetersiz kalmasına yol açtığı vurgulanıyor. Yaklaşık 11 milyon ilköğretim öğrencisinin olduğu ülkede, üniversiteye hazırlık aşamasında yeterli mesleki eğitim alamayan gençlerin, işsizlikle karşı karşıya kaldığı belirtiliyor.
2. Düşük Eğitim Düzeyi ve Okullaşma Oranları:
Türkiye'de yetişkin okur-yazar oranının hala istenen düzeyde olmadığına dikkat çekilen raporda, kadınlar arasındaki okur-yazarlık oranının yüzde 80, toplumun genel eğitim düzeyinin ise ortalama 6 yıl olduğu ifade ediliyor. Bu durumun, ülkenin genel eğitim kalitesini olumsuz etkilediği ve yetişkin eğitimi ile mesleki eğitim alanında da ciddi sorunlar yaşandığına işaret ediliyor.
3. Bölgeler Arası Eşitsizlikler:
Raporda, kırsal bölgelerde eğitim kalitesinin ciddi oranda düştüğü, okuma yazma oranlarının kentlere kıyasla çok daha düşük olduğu belirtiliyor. Kentlerin varoş bölgelerinde öğretmen başına düşen öğrenci sayısının ikiye katlandığı ve bu durumun, eğitimde eşitsizliği derinleştirdiği vurgulanıyor.
4. Eğitime Erişim ve Barınma Sorunu:
Ekonomik olarak dezavantajlı öğrencilerin eğitime erişimde yaşadıkları sorunların, sosyal devletin temel görevlerinden biri olan eğitimde fırsat eşitliğini tehlikeye attığı belirtilen raporda, devlet yurtlarının yetersizliği ve özel sektörün bu alanda artan etkinliği eleştiriliyor. Devletin, özellikle orta ve yükseköğretimde yurt olanağı sağlamada yetersiz kaldığı ve bu durumun sosyal adalet ilkesini zedelediği ifade ediliyor.
5. Cinsiyet Eşitsizlikleri:
Raporda, Türkiye’de kadın ve erkek arasındaki eğitim eşitsizliğine dikkat çekiliyor. Özellikle ortaöğretim seviyesinde kız öğrencilerin oranının ciddi oranda azaldığı, bu durumun üst eğitim kademelerinde ve kadının çalışma yaşamındaki konumuna olumsuz etkilerinin olduğu vurgulanıyor. Kadınların eğitimde maruz kaldıkları eşitsizliklerin giderilmesi gerektiği ifade ediliyor.
6. Öğretmenlerin Sorunları:
Öğretmenlerin karşılaştığı sorunların başında, özlük haklarının yetersizliği, öğretmen açığı ve atanamayan öğretmenler sorunu geliyor. Türkiye’de yaklaşık 185 bin işsiz öğretmen adayı bulunduğu halde, 150 bin öğretmen açığının devam etmesi, liyakatten uzak atama süreçleri ve düşük maaşların, öğretmenlerin motivasyonunu olumsuz etkilediği belirtiliyor.
7. Eğitimde Nitelik ve Kalite Yetersizlikleri:
Raporda, eğitim müfredatının çağın ve toplumun gereksinimlerine uygun olarak yenilenmemesi, eğitim kalitesinin düşmesine yol açtığı vurgulanıyor. Eğitim sisteminin ezbere dayalı olduğu, analitik düşünmeyi teşvik eden, yaratıcılığı ve yenilikçiliği öne çıkaran bir yapıya dönüştürülmesi gerektiği ifade ediliyor.
8. Mesleki Eğitim Sorunları:
Mesleki ve teknik eğitimin gereğince önemsenmediği, mesleki eğitimin kalitesinin düşük olduğu ve bu durumun, genç işsizliği artırdığına dikkat çekiliyor. Meslek okullarının kalitesinin iyileştirilmesi ve mezunların iş yaşamına entegrasyonunun desteklenmesi gerektiği belirtiliyor.
9. Eğitimde Yönetim Sorunu:
Milli Eğitim Bakanlığı’nda siyasi kayırmacılık ve kadrolaşmanın, eğitimde niteliğin önüne geçtiği ifade ediliyor. Raporda, eğitim politikalarının belirlenmesinde liyakat ve eğitimsel ihtiyaçların öncelikli olması gerektiği vurgulanıyor.
10. Eğitimde Finans Sorunu ve Özelleştirme:
Raporda, eğitimde nitelik sorunlarının temelinde finansal yetersizliklerin olduğu belirtiliyor. Özellikle devlet okullarına yeterli kaynak ayrılmaması, eğitimde özelleştirmenin artmasına yol açıyor. Bu durumun, laik ve demokratik sosyal devlet ilkeleriyle çeliştiği ifade ediliyor.
Deprem Bölgelerinde Eğitimin Durumu
Raporda, 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan depremler sonrasında eğitim kurumlarının ve çalışanlarının durumu detaylı bir şekilde ele alınıyor. Depremin etkilediği bölgelerde 11.699 eğitim kurumunun zarar gördüğü, 4.100.000 öğrencinin ve 226.593 eğitim emekçisinin bu durumdan etkilendiği belirtiliyor. Ayrıca, yıkılan okulların yeniden inşasında yaşanan gecikmelerin, ikili eğitim sistemine geçilmesine neden olduğu ve bu durumun eğitim kalitesini olumsuz etkilediği vurgulanıyor.
Deprem bölgelerinde barınma sorunu yaşayan öğretmenlerin, yüksek kiralar nedeniyle sık sık görev yeri değiştirmek zorunda kaldıkları ifade ediliyor. Raporda, bu durumun eğitimde sürekliliği ve kalıcı çözümler üretilmesini zorlaştırdığı belirtiliyor.
Sonuç ve Öneriler
Eğitim İş Besni Temsilciliği'nin raporu, eğitimin bir sosyal devlet sorumluluğu olduğunu ve bu sorumluluğun terk edilmemesi gerektiğini vurguluyor. Raporda, sosyal devlet anlayışının, eğitimin dezavantajlı bölgelere ve kesimlere erişilebilir kılınmasını sağlamak açısından hayati öneme sahip olduğu ifade ediliyor. Eğitim hakkının, insanlığın en temel haklarından biri olduğu belirtilerek, eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanmasının, toplumsal adalet ve barış için kaçınılmaz olduğu vurgulanıyor.
Raporda, Türkiye'nin eğitim alanında yaşadığı sorunların çözülmesi için acil reformların gerektiği ve bu reformların, ülkenin geleceği açısından kritik öneme sahip olduğu ifade ediliyor. Eğitimin kalitesinin artırılması, finansal kaynakların doğru kullanılması, öğretmenlerin özlük haklarının iyileştirilmesi ve eğitimin daha erişilebilir hale getirilmesi gerektiği belirtiliyor.
CHP Gölge Milli Eğitim Bakanı Suat Özçağdaş, raporu aldıktan sonra yaptığı açıklamada, Türkiye’nin eğitimde yaşadığı sorunların çözülmesi gerektiğini ve bu tür raporların, sorunların tespiti ve çözümü için önemli olduğunu belirtti. Özçağdaş, CHP’nin eğitime dair politikalarının ve çözüm önerilerinin geliştirilmesinde bu tür katkıların değerlendirileceğini ifade etti.
Kaynak : PHA