"Sözleşmeli tütün üreticileri büyük sigara şirketlerinin insafına terk edilmiş durumda"
Sözleşmeli tütün üreticilerinin Türkiye genelinde alım yapan büyük sigara şirketlerinin insafına terk edildiğini söyleyen Milletvekili Tutdere, "AK Parti iktidarı döneminde, tarımdaki bütün kesimler yalnız bırakıldığı gibi sözleşmeli üretim yapan tütün üreticileri de yalnız bırakılmıştır. Şu anda sözleşmeli tütün üreticileri Türkiye genelinde alım yapan büyük sigara şirketlerinin insafına terk edilmiş durumdadır. Sözleşme, "Tarafların açık iradeleri doğrultusunda birlikte hazırlanan bir hukuksal metindir." ancak sözleşmeli tütün üretiminde durum böyle mi? Kesinlikle değil. Büyük firmalar tek taraflı olarak bu sözleşmeleri imzalamakta. 3 nüsha olarak imzalanan bu sözleşmelerin 1 nüshasının çiftçiye, 1 nüshasının şirkete, 1 nüshasını da denetlemekle görevli olan Tütün Dairesine yani Tarım Bakanlığına verilmesi lazım. Ancak uygulamada tütün üst kuruluna verilmesi gereken nüshalar verilmiyor, çiftçiye verilmesi gereken nüshalar verilmiyor. Şubat ayında sözleşme imzalanıyor ancak sözleşmenin sureti Mart ve Nisan aylarında üreticiye veriliyor.” dedi.
"Bunlar vatandaştan yana değil sermayeden yana"
Tütün Dairesi’nin çiftçiyi korumadığını, uluslararası sigara şirketlerinin vesayetinde olduğunu ifade eden CHP’li Tutdere, “Piyasayı kontrolünde tutan büyük firmalar aralarında anlaşıyorlar, bir fiyat belirliyorlar ve bu fiyatı sonradan sözleşmeye eklemek suretiyle çiftçilere dayatıyorlar. Dolayısıyla, piyasayı elinde tutan karteller çiftçinin, üreticinin alın terine bu şekilde göz dikmiş oluyor, müdahale etmiş oluyor ve hakkına girmiş oluyor. Tütün Dairesi niye kuruldu? Tütün üreticisinin hakkını, hukukunu korumak için kurulmadı mı? Eğer gerçekten üreticinin hakkını, hukukunu koruyacaksanız bu kartellere gerekli denetimleri yapmalısınız. Tütün üreticilerinin sözleşmelerini süresinde isteyip bunların haklarını korumak sizin göreviniz. Siz, bu görevinizi yapmıyorsunuz çünkü tütün üst kurulunda, bir vesayet var. Kimin vesayeti var? Uluslararası sigara şirketlerinin, büyük kartellerin vesayeti var. Bunlar vatandaştan yana değil, bunlar üreticiden yana değil; bunlar büyük sermayeden yanadır, bunlar kartellerden yanadır, kartellerden yana oldukları için de bu görevlerini yapmıyorlar.” ifadelerini kullandı.
"Türkiye'de tütün alımı yapan büyük firmalar çiftçiye emeğinin karşılığını vermiyor"
Sözleşmeli üretimle tütün alımı yapan şirketlerin düşük ücretler dayattığını bundan dolayı da tütün üreticilerinin büyük mağduriyet yaşadığının altını çizen Milletvekili Tutdere,"Tarım girdilerindeki maliyetlerin yüksekliği tütün üreticisini de mağdur etmektedir. Bugün, Türkiye'de, sözleşmeli üretimde geçen yıl açıklanan fiyatlar gerçekten masrafları karşılamaktan uzaktır. Adıyaman başta olmak üzere Doğu ve Güneydoğu'da açıklanan alım fiyatları 45-50 lira, Ege'de 50-55 lira. Hâlbuki bütün dünyada sözleşmeli tütünde fiyatlar 4 dolara yani yaklaşık 75 liraya tekabül etmektedir. Ancak, bugün, Türkiye'de alım yapan büyük firmalar çiftçiye emeğinin karşılığını vermiyorlar, çok düşük oranda ücreti dayatıyorlar; bu konuda da herhangi bir denetim olmadığı için çiftçi mağdur. Çiftçi mağduriyetinden dolayı, emeğinin karşılığını alamadığından dolayı bugün Türkiye'de tütün üretiminde ciddi bir azalma var."dedi.
"Üretim ve tüketim arasında çelişki var, bu çelişkinin sebebi de AK Parti’nin uluslararası şirketlere teslim olmasıdır"
Tütüne ilişkin istatistiklere değinen Milletvekili Tutdere, AKP’nin yanlış tütün politikalarından dolayı tütün üreticilerinin büyük bir mağduriyet yaşadığının altını çizerek “Tütün üreticisi sayısına baktığımızda, 2002'den önce Türkiye'de 400 bin üretici varken bugün, bu sayı 60 binlere kadar düşmüş durumda. 2002'de 400 bin ton tütün üretilirken 2022 yılı itibarıyla bu rakam 74 bin tona düşmüş; üretim düşmüş, üretici sayısı düşmüş. Bu neyi gösteriyor? AKP iktidarının tütün politikasının da çürüdüğünü gösteriyor. Peki, bu süreçte bizim ülke olarak tütün ithalat durumumuz ne? İhracatımız 52 milyon 42 bin 263 kilogram. İthalatımız 258 milyon 79 bin 418 kilogram. 206 milyon 37 bin 155 kilogram tütünü biz dışarıdan fazla bir şekilde ithal ediyoruz. Milyonlarca liramızı Bulgar çiftçisine, Rus çiftçisine ve Amerikan tütün üreticisine vermiş oluyoruz. Sigara tüketimi artmış, nüfus artıyor ama Türkiye'de üreticisi azalıyor. Burada büyük bir çelişki var, bu çelişkinin ana kaynağı AK Parti iktidarının tütün politikasının yanlışlığıdır, ithalatçı kafasıdır, uluslararası şirketlere teslim olmasıdır. Bunun tek bir açıklaması var, o da budur.” ifadelerini kullandı.
"Tarım Bakanlığı bu kafayla devam ederse önümüzdeki süreçte tütün üretemez hâle geleceğiz"
Tarım Bakanlığı’nın zamanında tohumlar üzerindeki gerekli denetimleri yapmadığı için tütünde hastalıkların yaygınlaştığının altını çizerek yaşayan rekolte kaybına dikkat çeken Milletvekili Tutdere, “Anadolu tütün tohumu konusunda çok zengin bir coğrafya ancak bu iktidarın vurdumduymazlığı, Tarım Bakanlığının görevini yapmaması, tütün tohumunda da büyük bir zayiata sebebiyet vermiştir, tohum çeşitliliği bozulmuştur. Türkiye'de tohumlar bozulduğu için son dönemde tütün hastalıklarında ciddi bir artış var. Seçim bölgem olan Adıyaman'da bu yıl çıkan bir hastalık nedeniyle rekolte yüzde 50'lere düştü. Türkiye genelinde de rekoltede ciddi bir düşüş var. Bunun sebebi: Tarım Bakanlığı, zamanında tohumlar üzerinde gerekli kontrolü, denetimi yapmadığı için hastalıklar yaygınlaştı ve Tarım Bakanlığı eğer bu kafayla devam ederse, bu gidişle önümüzdeki süreçte tütün üretemez hâle geleceğiz.” şeklinde konuştu.
Kaynak: PHA