Sorumluluk (Mesuliyet) kişinin kendine ve başkalarına karşı yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesi zorunluluğudur.
“İnsanoğlu kendisinin başıboş bırakılacağını mı sanıyor?” (Kıyame Suresi 36. Ayet)
“Hepiniz çobansınız. Hepiniz raiyetinizden (güttüğünüzden) sorumlusunuz. Âmir (memurlarının) çobanıdır. Erkek ailesinin çobanıdır. Kadın da kocasının evinin ve çocuğunun çobanıdır. Netice itibariyle hepiniz çobansınız ve hepiniz idare ettiklerinizden sorumlusunuz.” Hz. Muhammed (SAS)
- YARATAN’A KARŞI SORUMLULUKLARIMIZ
- Yaratan’a karşı sorumluluklarımız, aynı zamanda diğer sorumluluklarımızdır.
- Açıkta ve gizlide Allah'ın emir ve yasaklarına uymak
- İnanç ve ibadetlerinde samimi olmak
- İyi huylu ve güzel ahlâklı olmak,
- Belâ ve afetlere sabırlı ve tahammüllü olmak…
- Her zaman her yerde yalnız Allah'a güvenmek
- Aza kanaat, çoğa şükür ederek muhtaçlara dağıtmak
- KENDİMİZE VE DİĞER İNSANLARA KARŞI SORUMLULUKLARIMIZ
- Ahdinde, sözünde ve sevgisinde vefalı olmak,
- Gözü, gönlü ve kalbi tok olmak,
- Şefkatli, merhametli, adaletli, faziletli, iffetli ve dürüst olmak,
- Cömert, ikram ve kerem sahibi olmak,
- İşinde ve hayatında, kin, çekememezlik ve dedikodudan kaçınmak,
- Ayıp ve kusurları örtmek, gizlemek ve affetmek,
- Başkalarının atalarını yüzlerine vurmamak,
- Küçüklere sevgi, büyüklere karşı edepli ve saygılı olmak,
- Alçakgönüllü olmak, büyüklük ve gururdan kaçınmak,
- Dost ve arkadaşlara tatlı sözlü, samimi, güler yüzle ve güvenilir olmak,
- Gelmeyene gitmek, dost ve akrabayı ziyaret etmek,
- Herkese iyilik yapmak, iyiliklerini istemek,
- Yaptığımız iyilik ve yardımı başa kakmamak,
- Hakka, hukuka, hak ölçüsüne riayet etmek,
- İnsanların işlerini içten, gönülden ve güler yüzle yapmak,
- Daima iyi komşulukta bulunmak, komşunun eza ve cahilliğine sabretmek,
- Yaratandan dolayı yaratıkları hoş görmek,
- Hata ve kusurları daima kendi nefsinde aramak,
- İyilerle dost olup, kötülerden uzak durmak,
- Fakirlerle dostluktan, oturup kalkmaktan şeref duymak,
- Zenginlere, zenginliğinden dolayı itibardan kaçınmak
- Hak için hakkı söylemek ve hakkı söylemekten korkmamak
- Emri altındakileri ve hizmetindekileri korumak ve gözetmek
- Kötü söz ve hareketlerden sakınmak
- İçi, dışı, özü, sözü bir olmak
- Fani dünyaya ait şeylerle öğünmemek, böbürlenmemek
- Yapılan iyilik ve hayırda Hakk’ın hoşnutluğundan başka bir şey gözetmemek
- Sır tutmak, sırları açığa vurmamak
- Feragat ve fedakarlığı daima kendi nefsinden yapmak
- AİLEMİZE KARŞI SORUMLULUĞUMUZ
- Aile bireylerine karşı saygılı olmak,
- Büyüklerimizle konuşurken yüksek sesle konuşmamak,
- Aile bireylerini rahatsız edici davranışlardan sakınmak,
- Aile içinde birbirine yardımcı olmak,
- Yalan söylememek,
- Aile bütçesini zorlayıcı hareketlerden kaçınmak,
- Ev işlerine olabildiğince yardımcı olmak,
- Eve giriş ve çıkışlarda belirlenen saatlere uymak.
- Anne babaya karşı saygılı davranmak
- Anne babaya iyilik yapmak ve güzel davranışlar sergilemek
- Kötü söz söylememek, bir “Öf” bile dememek ve anne babanın kalbini kırmamak
- Geçim sıkıntısı içindelerse geçimlerini sağlamak için uğraş vermek
- Her zaman güler yüzlü, seveceni tatlı dilli yaklaşmak ve kabalık yapmamak
- Ne için olursa olsun çağırdıklarında onları bekletmeden yanlarına gitmek
- Anne babanın Allah inancına zıt düşen emirleri dışında tüm emirlerine uymak ve isteklerini yerine getirmek
- Bir evlat olarak onları memnun bırakmak
- Anne baba yardıma muhtaç duruma düştüğünde yardım etmek, yaşlanıp bakıma muhtaç olduklarında onlara sevgiyle hizmet etmek
- Anne babanın sorumluluğu altındayken izinsiz işlere kalkışmamak ya da izinsiz bir yere gitmemek
- Hayatlarını kaybettiklerinde onları saygıyla, sevgiyle ve rahmetle anmak, onlar için dua etmek, hayırlar yapmak ve vasiyetlerini yerine getirmek, onlar öldükten sonra bile onları kötü duruma düşürecek davranışlarda bulunmamak
- AKRABA VE ARKADAŞ VE KOMŞULARIMIZA KARŞI SORUMLULUĞUMUZ
- Arkadaşlarımızı incitmemeliyiz,
- Grup çalışmalarında kendimize düşen görevleri yerine getirmeliyiz,
- Arkadaşlarımız konuşurken sözlerini kesmemeliyiz,
- Söz alarak konuşmalıyız,
- ÖĞRETMENLERİMİZE KARŞI SORUMLULUĞUMUZ
- Öğretmenlerimize saygılı davranmalıyız,
- Gördüğümüz yerde selam vermeliyiz,
- Sözlerini dikkatle dinlemeliyiz,
- Başarılarımızda onların payı olduğunu unutmamalıyız.
Bunların dışında
- Emeğe karşı sorumluluğumuz
- Diğer insanlara karşı sorumluluğumuz
- Devlete karşı sorumluluğumuz
- Diğer canlılara karşı sorumluluğumuz
- Çevreye karşı sorumluluğumuz
- Nimete karşı sorumluluklarımız
da bulunmaktadır.