Bu yazımda, insanın insanca yaşamasında etkili ve biribirleriyle ilintili olan Sosyal devlet, Sosyal adalet ve Sosyal haklar gibi önemli kavramlar üzerinde kısaca durmak istiyorum. Bu yazıyı 22 Ağustos 2004 yılında kaleme almıştım.
#SosyalDevlet
Dosyal Devlet ; klasik liberal demokrasinin ekonomik ve siyasal temellerini değiştirmeden sosyal güvenliğin sağlanması, işsizliğin önlenmesi, emeğiyle yaşayanların korunması ve yaşam düzeylerinin yükseltilmesi yoluyla sosyal eşitsizlikleri giderme işlemini yüklenen devlet.
Sosyal Devlet, kapitalizmin yarattığı sosyal dengesizlik ve bunalımlara karşı emekçi sınıfların büyük tepki göstererek yani emekçilerin mücadelesi sonucunda 20. yüzyılda ortaya çıkmıştır.
Sosyal Devlet ; sosyal adaleti ve insan onuruna yaraşır bir yaşama düzeni sağlama ödevini yükler. Bu ödev devletin sosyal ve ekonomik yaşama müdahale etmesini zorunlu kılar.
Gelişmiş ülkelerde sosyal devletten beklenen; adaletli bir paylaştırma, emekçilerin ve sosyal bakımdan zayıf sınıfların yaşam koşullarını iyileştirilmesidir.
Az gelişmiş ülkelerde ise Sosyal devlet bu klasik ödevinin yanında ulusal zenginliklerinin yaratılması için kalkınmayı sağlamak gibi yapıcı ve dinamik bir işlev de yüklemiştir. Bu da devletin yaşama ve özellikle yürütme organının etken davranarak köklü reformların gerçekleştirmesini gerektirir.
Günümüze değin yapılan yanlış uygulamalarla sosyal devlet ortadan kaldırılmaya çalışılmaktadır. Son zamanlarda hız kazanan özelleştirmeyle devletin gelir kaynakları adeta talan edilmiş ve sosyal devlet küçülmüştür.
#SosyalAdalet
Sosyal Adalet ; Ekonomik, sosyal, kültürel zenginliklerin dağılımındaki dengesizliklerin giderilmesini öngören ilkedir. Kökeninde Aristo Tales'in herkese hak ettiğini vermek biçimindeki orantılı eşitlik ya da dağıtıcı adalet düşüncesi yatar. Bu da sosyal bakımdan zayıf olanlara toplum ya da devletçe yardım edilmesini içeren bir ilkedir.
#SosyalHaklar
Sosyal haklar ise ; Sosyal eşitlik amacına yönelik hakları, işçilerin ve çalışanların yanı sıra özel olarak korunması gereken kesimleri kapsar. Kolektif haklar ya da bireysel haklar biçimde ortaya çıkar.
Kollektif'e örnek ; Sendika hakkı ile Toplu Sözleşme ve Grev Hakkıdır.
Bireysel nitelikli sosyal haklara örnek; bireysel Sosyal Güvenlik Hakkı , Ailenin ana ve çocukların korunmasına ilişkin haklar, Sağlık Hakkı , Sosyal ve Tıbbi Yardım Görme Hakkı , Eğitim (özellikle parasız eğitim hakkı ) Beslenme Hakkı gibi haklardır.
Haklarımızın farkında olmamız, tüm bu hakların yaşatılması ve eşitlikçi bir paylaşım diliyorum!....10.05.2021
Fatma Ulubey