28 Nisan’da sosyal medyada Sofraz Çayı ile ilgili bir paylaşım gördüm. Soy ismi ÖZER olan bir vatandaş Sofraz Çayının siyah akması ile ilgili çekim yapmış ve bu nedir diye soruyordu.
29 Nisanda sofraz çayına gittim o siyahlık artık kaybolmak üzere idi ama hala rengi gerçek haline dönüşmemişti. Söylentilere bakılırsa Besni Organize Sanayide bir fabrika ( vatandaşlar fabrika ismi de veriyor) boya ile ilgili atıklarını çaya boşaltmış ve bu çirkin görüntü meydana gelmiş.
Değirmen çayından başlayıp Fırat’a kadar giden bu kirlilik büyük bir tehlike arz ediyor. Bizler depremde oluşan molozların kavgasını verirken bu aymazlık tehlikenin tuzu biberi oldu. Bu su ile çay boyunca bostanlar sulanıyor artı mısır, pamuk gibi tarımsal sulamada da kullanılıyor. Bunların hepsi insan sağlığını tehdit ediyor. Bununla birlikte sudaki canlı yaşamını da olumsuz etkiliyor. Sofraz çayının balıkları çok lezzetli ve kendine özgüdür. Zaten son zamanlarda kontrolsüz yapılan avlanma nedeniyle balıklarda bir azalma görülüyordu. Bu kirlilik ise balık neslinin sonunu getirir. Bu olumsuzluk Fırat nehrine kadar devam edecektir.
Sanayiye karşı değiliz, iş imkânları kısıtlı olan Besni’de fabrikaların artması için çaba gösteriyoruz ancak kurulan fabrikaların bu tür olumsuzluklarına da göz yumamayız. Yetkililerin bir an önce bu konuya el atıp gerekli önlemleri ve yaptırımları devreye sokması gerekiyor.
Bir başka tehlikede deprem sonrası oluşan susuzluğun hazır şişe sular ile giderilmeye çalışılması. Her taraf plastik şişe atıkları ile doluyor. Bir an önce şebeke suyunun içilebilir hale getirilmesi gerekiyor. Bu sorun Adıyaman merkezde çok daha fazla görülüyor. Elbette böyle büyük bir felakette su borularının yeniden tamiri uzun süre alır bunu hoş görü ile karşılıyoruz ama artık üçüncü ayı devirmek üzereyiz. Bir an önce bu sorunun halledilmesi gerekiyor. İnsanlar nereye kadar pet şişelerle ihtiyaçlarını giderecek.
Bir plastik poşet doğada yaklaşık 1000 yıl sonra yok oluyor. Plastik tabaklar 500 yıl, pet şişeler ise 400 yıl boyunca doğaya zarar veriyor. Bu atıklar petrol kaynaklı olduğu için karbondioksit salıyarak küresel ısınmayı da hızlandırıyor. Yapılan çalışmalara göre plastik atıkların ancak % 9 kadarı geri dönüştürülebiliyor. Ve tabi ki toprakta ve suda yaşayan tüm canlılara zarar veriyor.
Lütfen bir an önce önlemlerimizi alalım yazık etmeyelim doğaya. Bu görev hepimize olduğu gibi en başta da yetkililere düşüyor.
ASIM ÖCAL
30.04.2023