Mustafa Kemal, Küçük Mabeyn'de Sultan Vahdettin'le yaptığı son görüşmeyi (15 Mayıs 1919), sonradan Cumhuriyet devrinde Falih Rıfkı Atay'a öyle anlatmıştır:
"Yıldız Sarayı'nın ufak bir salonunda Vahdettin'le adeta diz dize denecek kadar yakın oturduk. Sağında, dirseğini dayamış olduğu bir masa ve üstünde bir kitap var. Salonun Boğaziçi'ne doğru açılan pencerelerinden gördüğümüz manzara şu: Birbirine muvazi hatlar üzerinde düşman zırhlıları, bordalarındaki toplar sanki Yıldız Sarayına doğrulmuştu....Manzarayı görmek için, oturduğumuz yerlerden başlarımızı sağa sola çevirmek kafi idi.
Vahdettin, hiç unutmayacağım su sözlerle konuşmaya başladı:
- Paşa, paşa, şimdiye kadar devlete çok hizmet ettin. Bunların hepsi tarihe geçmiştir. Bunları unut. Asıl simdi yapacağın hizmet hepsinden mühim olabilir. Paşa, paşa devleti kurtarabilirsin ! dedi.
- Hakkımdaki teveccüh ve itimadı arz-i tesekkür ederim, elimden gelen hizmette kusur etmeyeceğime emniyet buyrunuz, dedim.
Sonra:
- Merak buyurmayınız efendimiz, dedim, nokta-i nazar-ı şahanenizi anladım. İrade-i seniyye olursa hemen hareket edeceğim ve bana emir buyruklarınızı bir an unutmayacağım.
- Muvaffak ol ! Hitab-ı şahanesine mazhar olduktan sonra huzurundan çıktım..
Seryaver Naci Paşa koridorda elinde ufak bir mahfaza içinde bir şey tutuyordu:
- Zat-i Şâhane'nin ufak bir hatırası, dedi.
Kapağın üstünde Vahdettin'in inisyalleri işlenmiş bir saatti.
- Peki, teşekkür ederim, dedim.
Saati yaverim aldı. Sonra Yıldız Sarayı'ndan çıktığımız ve hareket etmek üzere olduğumuzu gizlemek, saklamak ister gibi bir ihtiyatla, ayaklarımızın patırtısını işittirmekten korkarak, saraydan uzaklaştık."
Kaynak: Falih Rıfkı, 19 Mayıs Kitabı
19 Mayıs Genel Kurmay Belgelerinin orijinali ve latin harflerine çevirisinden anlaşılacağı üzere:
1. Miralay M. Kemal, Padişah Vahdettin'in fahri yaveri sıfatıyla Samsun'a gönderilmiştir.
2. M. Kemal Samsun'a gitmek için 2 binek otomobil, 15 bin kuruşluk maaş, Fevkalade harcamalar için ek ödenek, kendisine ve beraberindeki subaylara 3 aylık peşin maaş, istemekte, bu şartlar yerine getirildikten 3 gün sonra Samsun'a gideceğini belirtmektedi.
3. M. Kemal Samsun'a İngiliz vizesi ile gitmektedir.
