Ülke genelinde son birkaç yıldan bu yana yurt dışına göç eden sağlık personelinin arttığını hatırlatan Tutdere, 6 Şubat depremlerinden etkilenen 11 ilde de sağlık personellerinin, depremden kaynaklı sorunlardan dolayı göç ettiğini ya da bu illerde kalmak istemediklerini dile getirdi.
Sağlık personeli ülkede de deprem illerinde de kalmak istemiyor
Tutdere, "Türk Tabipler Birliği verilerine göre 2023 yılında 2 bin 809, içinde bulunduğumuz 2024 yılının Ocak ayında da 224 sağlık personeli yurt dışına göç etti. İtibar görmeme, sağlıkta şiddet ve ekonomik koşullardan dolayı yurdu terk eden sağlık personellerimiz, deprem illerinde de deprem şartlarından dolayı durmak istemiyor. Bu soruna ivedilikle çözüm bulunmalı. Aksi takdirde zaten asbest tozu ve hijyen problemleri nedeniyle risk altında olan toplum sağlığı daha büyük bir tehlikeye girecek." diye konuştu.
"Sağlık personelinin en önemli sorunu barınma"
Sağlık personelinin deprem bölgesinde yaşadıkları sorunlara; hastaya, toplum sağlığına ve doğrudan sağlık personellerine etkileri bakımından yaklaşım sergilenmesi gerektiğini ifade eden Tutdere, en önemli problemin barınma olduğunu vurguladı.
Tutdere, şunları söyledi:
"Depremden etkilenen 11 ilde çoğu konut yıkıldığı ya da ağır hasar aldığı için barınma sorunu hat safhada. Hem buraya mecburi hizmet kurasıyla ya da çeşitli sebeplerle ataması yapılan ya da halihazırda görev yapan hekimler ciddi bir barınma problemiyle karşı karşıya, konteynere ulaşmakta zorlanıyorlar, kiralanacak ev sayısının az olması ve kira fiyatlarının da buna bağlı yükselmesi de bir başka önemli sorun."
"Çocuklarının eğitim hayatlarına dair endişe yaşıyorlar"
Öte yandan, ailesi olan sağlık personelinin de okul, kreş ya da sosyal alanlara erişim zorlaştığı için deprem illerinde kalmak istemediğini belirten Tutdere, "Sağlık personeli aileleriyle barınma problemi yaşarken bir yandan da çocukların kreş, eğitim gibi konulardaki sorunlarla boğuşuyorlar. Bölgede çoğu okul ya da kreş yıkıldığı, kullanılamaz hale geldiği için çocuklarının eğitim hayatına dair endişe yaşıyorlar. Bu nedenle de deprem illeriyle ilgili uzun vadede plan yapmıyorlar ve ilk fırsatta terk etmeyi tercih ediyorlar." dedi.
"Doktor sayısı azaldı, randevu sırası gelmiyor"
Milletvekili Tutdere, sağlık personellerinin bölgede yaşadıkları diğer sorunları şöyle sıraladı:
"Depremden kaynaklı ölüm; deprem illerinden göç etme, tayin ya da nakil; atamalarda deprem illerinin tercih edilmemesi gibi nedenlerle azalan hekim sayısından dolayı tüm deprem illerindeki hastanelerde randevularda ciddi bir yığılma var. Hasta kuyrukları bitmiyor, randevular özellikle bazı bölümlerde bulunamıyor ya da aylar sonrasına veriliyor."
"Bazı branşlarda ciddi sıkıntılar yaşanıyor"
"Sağlık personelinin yurt dışına göçünden dolayı bazı branşlarda ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Bu durum deprem illerinde daha ağır hissediliyor. Örneğin Adıyaman’da göz, kardiyoloji, cildiye ve kadın doğuma erişimde hastalar çok zorlanıyor, bu branşlarda ciddi sıkıntılar var."
"AİLE hekimleri performans sisteminden dolayı maddî kayıpta"
"Deprem illerinde nüfus düştüğü için özellikle Aile Sağlığı Merkezlerindeki aile hekimlerinin gün içindeki baktığı hasta sayısı da otomatik olarak düştü. Konteyner kentlere de İl Sağlık Müdürlüğünden hekim gönderiliyor. Hâl böyle olunca Nüfusa Dayalı Performans Sistemi uygulandığı için aile hekimleri deprem bölgelerinde maddi kayba uğramış durumda. Barınma ve yaşamsal diğer sorunlarla karşı karşıya kalan aile hekimlerimiz, bir de azalan nüfustan dolayı düşük maaş almak zorunda kaldıkları için deprem illerinde kalmayı tercih etmiyorlar, bu da hasta ve hekim arasında bağ oluşmasını engelliyor. Aile hekimlerimizin deprem illerinden kopuşunun önlenmesi için bir an önce Nüfusa Dayalı Performans Sistemi askıya alınmalı."
Asbest maruziyeti ve hijyen halâ büyük problem
"Deprem illerinde yıkım çalışmalarından dolayı asbest maruziyeti halen devam ediyor. Sağlık personelleri asbest maruziyeti başta olmak üzere, çamur, hijyen gibi problemlerden dolayı da deprem illerinde durmayı tercih etmiyor. Bu durum başta solunum yolu olmak üzere çok sayıda hastalığa davetiye çıkardığı için sağlık personeli açısından da toplum sağlığı açısından da ciddi bir risk faktörü olarak karşımızda duruyor."
"Sosyal alanların olmaması sağlık personelini izole etti"
"Sağlık personelinin işten arta kalan zamanlarda sosyalleşebilecekleri, mesleki sorunlarını tartışabilecekleri alanlar bulmak fiziki koşullardan dolayı imkansız hale geldi. Bir lokal ya da TTB, ilgili sendikaların varlık gösterebilecekleri bu tür alanlar kalmadığı için sağlık personeli sosyal açıdan da izole edilmiş durumda. Evden işe işten eve gidiyorlar, o da ev bulabilirlerse."
2024 yılında aşı problemi
"Halk sağlığı açısından bakıldığında bölgede ciddi bir aşı problemi var. Mahallelerde yerleşim düzeninin değişmesine bağlı olarak nüfus karıştığı ve hastaların ASM’lere erişimi sıkıntılı hale geldiği için mevcut aşıların takibi de zorlaşıyor. Deprem illerinde bazı aşılarda da sıkıntılar olduğunu biliyoruz. Depremden kaynaklı asbest tozu ve hijyen nedeniyle risk altında bulunan toplum sağlığı, aşıya erişimin zorlaşması nedeniyle ikinci kez tehdit altında kalıyor."
"Psikiyatriye ulaşmak ciddi problem"
"Deprem bölgelerinde yapılan araştırmalarda travma sonrası stres ve kaygı bozukluğu görülme sıklığı artmış durumda. Ancak vatandaş psikiyatriste ulaşma konusunda da sıkıntı yaşıyor. İl merkezlerindeki sayılar yetersiz, ilçe ve köylerde ise erişim sayıdan dolayı daha da sorunlu. Üstelik kamu kurumlarının da toplum psikolojisinin düzelmesi için bir çabası yok."
"Adıyaman il merkezinde tek hastane olması en büyük sorun kaynağı"
Belediye Başkan Adayı Tutdere, depremden etkilenen 11 ilde sağlık personelinin karşı karşıya kaldığı genel sorunların yanı sıra Adıyaman’da yaşanan özel sorunlara dair ise şunları söyledi:
"İl merkezimizde tek bir hastane var; 400 yataklı Eğitim ve Araştırma Hastanemiz. Burası afiliye hastane olduğu için, üniversite hastanesine bağlı çalışan hekimlerle devlet hastanesine bağlı çalışan hekimler ve sağlık personeli aynı klinikleri paylaşmak zorunda kalıyor. Bu durum hem hiyerarşik sorunlara hem de bazı hekimler açısından maddî kazancın düşmesine neden oluyor."
Bazı branşlarda hizmet yok, hastalar yakın şehirlere gönderiliyor
"Eğitim Araştırma Hastanesi bir üniversite hastanesi olmasına rağmen, girişimsel radyoloji başta olmak üzere bazı branşlarda hizmet verilemediği için hastalar Malatya, Gaziantep gibi yakın illere sevk edilmek zorunda kalıyor. Bu da içinde bulunduğumuz 2024 yılında hem büyük bir ayıp hem de sağlıkta dönüşümle övünülen bu sistemde Adıyaman’a ayrımcılık yapıldığını gösteriyor."
Hastaneye ulaşmak çile
"Aynı hastanenin çevresinde hem tek hastane olmasından kaynaklı hem de yakın çevreye konteyner kent kurulması nedeniyle trafik yükü oldukça artmış durumda. Bu da acil vakaların hastaneye erişiminde ciddi sıkıntılara neden oluyor. Hastane şehrin dışında konumlandırıldığı için, örneğin kalp krizi gibi acil vakalarda 10 dakikalık yol bazen 40 dakikayı bulabiliyor, bu da hastanın hayatını tehlikeye sokuyor."
"Otopark sorunu sağlık personelini de hastaları da canından bezdirdi"
"Hastane çevresinde otopark sorunu da sağlık personeli ve hastalar için ciddi bir problem olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle mesai başlangıcı ve mesai bitiş saatlerinde 100 metrelik kısa mesafelerin bile bazen yarım saatte zor aşıldığına dair şikayetler alıyoruz. Hastane yakınına yapılan battı çıktıda da ciddi bir mühendislik hatası olması nedeniyle, trafik yoğunluğuna bağlı olarak da burada çok sayıda trafik kazası meydana geliyor."
Kaynak : PHA
