Osmanlı İmparatorluğunda ilk defa piyango çekilişleri, Batı kökenli hemen hemen her şey (şey'i “şer” olarak da okuyabilirsiniz) gibi, öncelikle Levantenler (İstanbul ve İzmir’de yaşayan Fransız ve İtalyan kökenli azınlıklar) ve gayr-i Müslim unsurlar arasında başlamıştır.
1856 yılında Ermeni Katolik kilisesinin güvence vermesiyle İstanbul Yeşilköy'de ev, arsa ve para ikramiyesi vadeden karma piyango düzenlenmiştir.
Osmanlı hükümeti tarafından 1855 yılında yabancı piyango biletlerinin yurda sokulması yasaklanmış ve bu karar gümrüklere bildirilmiş; ancak yabancı ülke elçiliklerine haber verilmemiştir. Bu gerekçe ile yasak sürdürülecekse elçiliklere bildirilmesi ve bunlar arasında bir çeşit piyangoyu içeren iç borçlanma tahvilleri de bulunduğundan, satın alınması yasal olan bu tahvillerin yasak kapsamımın dışında tutulması gereğinin görüşülerek Dışişleri Bakanlığına bildirilmesi istenmiştir.
1857 Ağustosunda piyangonun "külliyen men' i" (tamamen yasaklanması), bir takım sorunlara yol açmıştır. Yasak kararından önce, harcını yatırıp Emniyet Teşkilatından (Bab-ı Zaptiye) ruhsat alarak piyangoculuk yapan üç yüzden fazla kişi vardır. Bunlar iş akışlarının aniden kesilmesi üzerine büyük zararlara girdiklerini, geçim sıkıntısına düştüklerini ileri sürerek hükumetten tazminat istemişlerdir.
Ayrıca Abdülmecit döneminde de piyango yasağı getirilmiş fakat onun ölümüyle (1861 'de) tahta geçen Sultan Abdülaziz'in ilk saltanat yıllarında piyangolar yeniden ortaya çıkmıştır.
Abdülaziz'in tahta geçmesinden bir süre sonra, biri Yunan uyruklu iki ünlü Rum bankeri özel amaçlı bir emlak piyangosu düzenlemiş, kazanandan bin altın lira alıp karşılığında ona Boğaziçi'nde (Yeniköy' de) üç yalı vermeyi vadetmişlerdir.
1865'te çıkan bir kolera salgını gerekçe gösterilerek piyango ertelenmiş ve şartları değiştirilip 15 Kasımdan itibaren ikişer hafta arayla, on bir çekilişle, on kere nakit-para, on birinci olarak da - karşılıksız- emlak ödüllü bir sınıf piyangosu haline getirilmiştir.
1880'li yıllara gelindiğinde Rum, Ermeni, Yahudi vb. toplulukları arasında piyango düzenleyerek gelir sağlama amaçlanınca Tanzimat Dairesi kararıyla, bunlardan kişisel çıkar amaçlı olanları yasaklanmıştır. Elli bin kuruşa kadar olan küçük çaplı ve hayır amaçlı piyangolar valilik ve mutasarrıflıkların izni ile daha büyükleri de Ticaret Bakanlığı aracılığıyla hükümetin iznine bağlanmıştır.
(Devam edecek)